cairo

16 januari 2022

Sardonische Simsar – Hoe een appartement regelen in Egypte

admin Backpackerstips appartement, backpacken, cairo, egypte, huizenjacht 0

Caïro: een stad waar in een appartement wonen zo normaal is dat het lokale Arabische dialect ‘ergens naartoe gaan’ uitdrukt als ‘naar beneden gaan’. Daarbij wordt woningbouw gesubsidieerd door de Egyptische regering, dus er is beslist geen woningtekort; er staan zelfs lege panden te verstoffen aan de rand van de stad, en als je de woestijn ingaat kom je af en toe een spookstad van rode bakstenen tegen. Dus of je er nou student wordt, als expat tijdelijk naar Egypte moet verhuizen of een backpacker bent die zo van Caïro gecharmeerd is dat hij er langer wil blijven, lees deze blogpost goed als je weten wilt hoe je dat huren van een appartement in Egypte precies moet aanpakken.

Allereerst, om de sfeer te proeven beginnen we met een fragment uit een reisverhaal dat ik onlangs online zette. Hierin beschrijf ik de beproevingen die ik moest doorstaan in mijn eerste zoektocht naar een appartement toen ik een halfjaar in Caïro ging studeren.

‘De ingewikkelde procedure begon met een makelaar die ons en een zestal anderen meenam in zijn personenautootje. Hij onderbrak de werkzaamheden regelmatig om op overslaande toon te telefoneren met potentiële klanten of een schelle vrouwenstem die wij vermoedden als zijnde zijn echtgenote. De bezichtigingen zouden dan ook vele malen langer duren dan noodzakelijk. Toen we eenmaal vier appartementen in hetzelfde gebouw bezichtigd hadden in acht uur, was het tijd om een keuze te maken en het contract te tekenen. De borg en huur moesten in contanten worden uitgeteld, wat voor drugskartel-achtige taferelen zorgde: de stapels grootbiljetten, door ons meegebracht in een weekendtas en feestelijk uitgestald op tafel, werden genietend nageteld door Ahmed, de volslanke huisbaas, net zo lang totdat hij een telfout maakte en wij het verschil moesten bijbetalen. Tijdens het tekenen van het contract werd ik ook nog eens ernstig afgeleid door het luide gekakel van de kippen die Ahmed in een grote houten bak in zijn kantoor annex slaapkamer hield. Eventuele reparaties, gebroken ruiten en gaslekken zouden op goed vertrouwen morgen gebeuren, insjallah (wat betekende dat we er nog lang op konden wachten).’

Hoewel je het misschien lastig vindt te zien waar de bank begint en ik eindig, kun je alsnog doen alsof mijn 23-jarige ik met Anne Frank-haar je dit tekstfragment voorleest vanuit haar appartement in Agouza, een wijk in Caïro.

Dan nu een snelcursus Egyptisch-Arabisch voor de woorden waarvan het handig is dat je ze herkent. De klemtoon ligt op het accent, maar let op het verschil in uitspraak tussen een ‘accent aigu’ en een ‘accent grave’.

simsàr, samàsra – makelaar, makelaars
‘imàra – flat
sjà’’a – appartement
óda, oewad – kamer, kamers
takjief – airconditioner
sjibbèk, sjababiek – raam, ramen
màtbach* – keuken
hammèm – badkamer
bawwèb – deurman
sjaghèla** – werkster
da misj sjaghèl** – dat doet het niet/werkt niet (wijs hier iets bij aan)
*De ‘ch’-klank is gelijk aan de Nederlandse ‘g’.
**De ‘gh’-klank is gelijk aan de Franse ‘r’ in het woord ‘roi’.

Wat betreft het zoeken zelf zijn er twee manieren: de Buitenlandse Manier en de Egyptische Manier. Met mijn hulp zul je beide opgaven glansrijk doorstaan. Volg daarom het volgende stappenplan!

Stap 1: Doe het voorwerk (locatie en makelaar)

Besluit waar je wilt wonen. Als Westerling in Egypte ben je per definitie rijk, dus je hebt hierin vrije keus. Nu wil je ook weer niet per se in iedere wijk wonen, dus vraag even rond. Zoals de vrouw die ik in een Caireense metro ontmoette destijds vertelde, bestaat Caïro uit een reeks rijkere en armere wijken. Iedere dure wijk gevolgd wordt door een arme wijk, waar de mensen wonen die de rijken het leven gemakkelijk maken. Met het oog op een authentieke ervaring denk je dan misschien dat het ontzettend leuk is om tussen de armen te gaan wonen; ik kan je echter verzekeren dat je het daar nog zeer zwaar gaat krijgen (geluidsoverlast, seksuele intimidatie, enzovoort).

Als je een beginner bent, raad ik je daarom een middenklassewijk aan, zoals:
– Agouza (Arabisch: il-‘agoeza);
– Mohandeseen (il-moehandissien);
– Dokki (id-dò’’i); of
– Downtown (woest il-bàlad)

De wijk ‘Downtown’ heeft ook wel wat!

Als je een expat bent of met je gezin verhuist en op zoek bent naar iets luxueuzers, kies dan voor:
– Zamalek (iz-zamàlik);
– Garden City;
– Heliopolis (masr ig-gadída); of
– Maadi (il-ma’ádi).

Vervolgens moet je in contact komen met een simsar. Doe dit ter plaatse, niet van tevoren op internationale websites, want dat is niet hoe Egyptenaren te werk gaan. Je instituut, universiteit of werkgever heeft vast wel wat telefoonnummers met betrouwbare (!) samasra. De simsar zal naar Egyptische maatstaven prima aan je verdienen, dus schroom niet je de hele dag door hem te laten rondrijden. Besef eveneens dat hij je naar reeds gemeubileerde appartementen zal brengen die speciaal voor buitenlanders zijn gereserveerd. Waarom? Zodat de huisbaas vijfmaal de Egyptische prijs kan vragen en jij alsnog denkt dat het ‘eigenlijk best een goede prijs is’.

Stap 2: Inspectie van het appartement

In Egypte heeft men er een handje van dingen mooier te maken dan ze zijn. Men plakt pleisters op problemen die eigenlijk bij de wortel aangepakt moeten worden. Je hebt dan ook grote kans dat je in een vreselijk leuk en op z’n Oriëntaals aangekleed appartementje arriveert en dat je gelijk je hart verliest, om er een week later achter te komen dat niets het doet. Zorg daarom dat je onderstaande dingen inspecteert. Of laat de simsar dit voordoen en laat je vermaken door het feit dat hij bij het aanzetten van ieder apparaat ‘bismillah’ (‘in naam van God’) mompelt. Dus:

1 De waterdruk van alle kranen en de boiler voor warm water.
2 Alle lichten.
3 Alle stopcontacten (doen het vrijwel nooit allemaal, dus mik op 75%).
4 Alle gaspitten (controleer ook of je gas ruikt als je het appartement binnenkomt).
5 De televisie (maak een filmpje van hoe de huisbaas de televisie aandoet, want Egyptische televisies kunnen soms moeilijk doen en doen het soms opeens een paar dagen niet).
6 De wasmachine (maak een filmpje van hoe de huisbaas of werkster het apparaat aanzet).
7 De meter- en waterstand (maak hier foto’s van; je betaalt hier namelijk pas achteraf voor).
8 Of alle ramen heel zijn en goed sluiten (stof, zand en uitlaatgassen kunnen door afgebroken hoekjes en gaatjes naar binnen waaien).
9 Of er zich vlakbij je raam een moskee bevindt (hier iedere nacht van wakker worden is ook maar zo lang leuk).
10 *De airconditioner (vanaf de lente, als het zandstormseizoen begint, wordt het in Caïro soms kokend heet; ikzelf deed de airco echter nooit aan omdat ik overdag van huis was en het ’s nachts genoeg afkoelde om te kunnen slapen).

Als er iets van deze lijst ontbreekt, wat geheid het geval is, raak dan niet in paniek en vraag of het gerepareerd kan worden. Hier zul je dagelijks om moeten smeken bij de huisbaas totdat hij het regelt, want anders zal hij het zo lang mogelijk uitstellen en pas bij je vertrek uitroepen: ‘En ik wilde nèt je airconditioner laten repareren!’ Maak echter foto’s van ALLES, zodat jou nooit ten onrechte verweten kan worden dat je iets hebt stukgemaakt. Ga er voor je eigen bestwil van uit dat hij op z’n minst zal proberen je iets te flikken, gewoon omdat je een buitenlander en dus automatisch rijk bent.

Neem uitgebreid (als in: minstens een uur) de tijd voor het tekenen van het huurcontract. Drink thee en ga met iedereen vriendelijk in gesprek, ook de mensen die om onduidelijke redenen in het kantoor van de huisbaas rondhangen. Je contacten zijn alles in Egypte, en je krijgt meer gedaan als je met alle aanwezigen op z’n minst op ‘as-salamoe ‘alekoem’-niveau bent. Stel de volgende vragen aan de huisbaas:
– Hoe gaat het met u en uw familie? God zegene jullie allemaal.
– Wat is de huurprijs en wanneer moeten we het gas/water/licht betalen? Zijn er aanvullende kosten die over een maand of twee opeens betaald moeten worden? Zorg dat dit zwart op wit staat bij het tekenen van het huurcontract.
– Ben ik verplicht de flatschoonmaakster in te huren? In mijn geval verzon mijn huisbaas dat dit in het contract stond, wat beslist niet het geval was (ik heb het gecontroleerd), maar uiteindelijk moesten mijn huisgenote en ik er toch aan geloven. Natuurlijk is een schoonmaakster een prettige luxe, aangezien het in Egypte waarschijnlijk slechts tussen de honderd en tweehonderd pond (5,- tot 10,- euro) zal kosten, hoewel zij van dat bedrag minstens de helft zal moeten afdragen aan de huisbaas.

De simsar wil hier waarschijnlijk met alle geweld tolken. Als je een woordje Arabisch spreekt, let dan op of hij wel goed vertaalt wat je zegt. Het zou je verbazen wat er soms bij verzonnen wordt. Onthoud ook dat je de simsar een bedrag moet betalen, waarschijnlijk tussen de 500,- en 1000,- pond (tussen de vijfentwintig en vijftig euro).

Je zult hoogstwaarschijnlijk borg moeten betalen en natuurlijk de eerste maand huur. Dit moet altijd in contanten. Aangezien je bij de meeste geldautomaten slechts 2000,- pond (+/- 110,- euro) per keer kunt pinnen en bij iedere transactie tussen de vijf en tien euro transactiekosten moet betalen, en jij waarschijnlijk eerder acht- of tienduizend pond (kraak je hersens maar even) nodig hebt, kun je het beste al van tevoren langs een Saoedische of Emiratenbank op Zamalek gaan; daar kun je vaak grote bedragen in één keer opnemen.

Als je in Alexandrië verblijft kun je ook iets fiksen in de wat heftigere (maar wel kleurrijke!) wijk ‘al-Mazar’.

Stap 3: Als je er woont

Gefeliciteerd, je hebt je eerste appartement gevonden in het knotsgekke Caïro! Maak kennis met de buren: ga in op de uitnodiging van de buurvrouw om te komen eten en accepteer dankbaar de fles whiskey van de Saoedische bovenbuurman die iets onduidelijks in Egypte doet.

Onthoud wel dat je volgens de lokale etiquette niet zomaar gasten van het andere geslacht mag ontvangen, zeker niet als je als vrijgezel alleen woont (wat voor de doorsnee Egyptenaar al genoeg reden is om aan jouw morele integriteit te twijfelen). Er is dus een kans – bij ons zeiden ze er nooit wat van, maar vrienden van me kregen het voortdurend aan de stok met hun huisbaas – dat de deurman er iets van zegt. Ik raad je aan om òf te zeggen dat de man in kwestie je broer is (maar dit werkt na vriend vier ook niet meer) òf je Rijke Westerling-autoriteit te ge~~mis~~bruiken, hem vriendelijk te bedanken en zelfverzekerd door te stappen met je vriend of vriendin in je kielzog. De huisbaas gaat je er echt niet uitgooien; het geluid van flapperende biljetten overstemt hoogstwaarschijnlijk de stem van het Goddelijk Moraal in zijn achterhoofd. Het belangrijkste is om hier niet over in discussie te gaan; het is jouw appartement en daar mag je iedereen uitnodigen die je wilt.

Egyptische appartementencomplexen hebben altijd een bawwèb, een deurman. Deze woont met zijn vrouw en zes kinderen in een schimmig hokje onder de trap. Egyptenaren sommeren hem soms om sigaretten te halen of een ander klusje te doen, waarvoor ze hem vervolgens wat geld geven. Nu durfden wij Nederlandse studenten dat destijds natuurlijk niet te doen, maar weet dat je hem altijd om hulp kunt vragen als je in de nesten zit, ook als het al laat is. Geef hem echter niet de schuld als het water/gas/licht het niet doet, want dat is waarschijnlijk te wijten aan Egypte of onwil van de huisbaas.

Toch ga ik nu iets vreselijks van je vragen: behandel het personeel beleefd maar niet te vriendschappelijk, in ieder geval totdat je hebt geobserveerd hoe de andere bewoners van het gebouw met hen omgaan. Egypte heeft een duidelijke klassenmaatschappij, en als Rijke Westerling behoor je tot de bovenklasse, of je dat nou wilt of niet. Afgezien van de huisbaas, behoort het personeel echter tot de onderklasse. De kans bestaat dat je als twintigjarige backpacker de kromgebogen sjaghèla streng moet toespreken omdat ze water in de stekkerdoos heeft gegoten of de bawwèb moet terugroepen omdat een brandende lucifer bij het gaslek houden de gaslucht niet daadwerkelijk heeft doen verdwijnen. Als je te familiair doet – zéker als je Arabisch spreekt en iedere vreemde met het über beleefde ‘hadritak’ of ‘siyadtak’ aanspreekt – loop je het risico dat men (onbewust?) misbruik gaat maken van je vriendelijkheid, bijvoorbeeld door halfslachtig schoon te maken maar wel de volle mep te willen ontvangen of niet te reageren op je dringende hulpverzoeken als de boilervlam weer eens is uitgedoofd.

Stap 4: Als je er weggaat

Houd de foto’s die je op dag 1 hebt gemaakt bij de hand, zowel van de meters als het appartement zelf. Als je een snert-huisbaas hebt, loop je het risico dat hij gaat proberen jou de schuld te geven van de voorwerpen die kapot zijn gegaan (wat in Egypte onvermijdelijk is; alles wat nieuw is valt er binnen een paar maanden op een of andere manier uit elkaar). Laat de berekening van de de gas/water/licht-kosten voor je op papier uittekenen – dit vooral om te laten zien dat je er bovenop zit en hij dus echt niets hoeft te proberen – en betaal deze dan ongeacht of de berekening ergens op slaat of niet (want wat wil je anders doen?). Wrokkige vrienden van me stalen als wraak het douchegordijn, dus dat is altijd een optie als de huisbaas vervelend doet. Het is overigens vriendelijk om de bawwèb en de sjaghèla een extraatje te geven.

Als je je het begin van deze blogpost nog kunt herinneren, weet je dat een andere optie de Egyptische Manier is. Die raad ik je eigenlijk meer aan dan bovenstaande. In Egypte gaat maar weinig ècht volgens de regels, dus denk niet dat je via bovenstaande werkwijze beter beschermd bent tegen afzetters of een betere positie hebt. De beste bescherming daartegen is juist door mondjesmaat aan contacten te komen via Egyptenaren zelf. Misschien ken je wel een Egyptische buurman of collega of medestudent of snackbarmedewerker die weer iemand kent, wiens oudoom je met een verre neef in contact kan brengen. Als je een backpacker bent, een van de jongens achter de balie heeft vast wel een vriend die iets kan regelen. Er zit geen limiet aan dit keten van verbintenis! En dat is niet raar, want zo doen Egyptenaren het zelf ook. Volg vervolgens bovenstaand stappenplan, maar dan zonder de stukken over de makelaar. En geef je tussenpersoon een ‘bedankje’, want hij heeft je hoogstwaarschijnlijk veel geld bespaard.

Hopelijk schrikt bovenstaande je niet te veel af. Ikzelf heb een geweldige tijd gehad in Caïro. Wel heb ik er veel beginnersfouten gemaakt waarop ik veel geld had kunnen besparen. Daarbij wil ik dat je je realiseert wat er mis kan gaan, zodat je niet voor verrassingen komt te staan of stomverbaasd bent dat er geen wooncorporatie met een behulpzame klantenservice bestaat.

Herinner je je die foto van mij bovenaan deze blogpost nog? Als ik me omdraaide en uit het raam keek, was dit wat ik zag.

26 december 2021

Caïro Correct: 5 perfecte dagen in de gestoordste stad van het Midden-Oosten

admin Backpackerstips backpacken, cairo, egypte, reisplan, reizen 0

Caïro is zo’n stad die door de doorsnee Egypteganger slechts één dag wordt aangedaan, en dan vooral uit plichtsgevoel omdat ‘je die piramides toch niet zomaar kan overslaan’. Tijdens mijn laatste bezoek aan Caïro was ik dan ook sterk geïnteresseerd in de ervaringen van de backpackers in het Holy Sheet Hostel (niet gesponsord, ik vond het er gewoon erg leuk; groet Mustafa voor me). Hun verhalen waren gemengd. Hoewel enkelen de chaos, warmte en levendigheid van de stad heerlijk vonden, wilde het gros van de reizigers zo snel mogelijk doorreizen naar Dahab om zich daar terug te trekken in veganistische backpackercommunes.

Na naar hun verhalen geluisterd te hebben, kwam ik tot de volgende conclusie: mensen doen Caïro verkeerd. Waarom?
1) Men wil te veel;
2) Men wil te snel;
3) Men is niet voorbereid op het zwerfafval en de (seksuele) intimidatie op straat;
4) Men verwacht de kwaliteit van thuis;
5) Men vraagt steeds naar de prijs van dingen en nodigt handelaren hiermee uit hen af te zetten.

Schijnbaar ingestorte daken Cairo Egypte

Zielig ezeltje in Stad der Doden Cairo Egypte

Als je niet uitkijkt, is bovenstaande het enige wat je er ziet.

Veel backpackers die wèl een poging wagen proppen hun dagen in Caïro op een bizarre manier vol. Ze knallen alle piramides er in één ochtend doorheen, gaan vervolgens in een legging en tanktop (mèt decolleté) naar Khan el-Khalili (de ‘kh’ spreek je uit als een Nederlandse ‘g’), dineren dan bij een spotgoedkoop straatrestaurant en brengen vervolgens de hele avond door op de wc, afgewisseld met uitdrogingsstuipen en migraineaanvallen. Ik vermoed dat dit ligt aan het hoofdstad-effect, het idee dat je je dagen zo vol mogelijk moet proppen omdat je anders tijd verspilt. Dat is immers ook wat je doet tijdens een citytrip in Londen, Parijs of New York. Caïro is echter te groot, te chaotisch en ja, te vies om die werkwijze niet aan te passen. Daarom heb ik voor jou, de groene Egypteganger, een reisplan opgesteld. Caïro is namelijk mijn lievelingsstad (a la, wellicht uit een soort stockholmsyndroom) en ik wil je graag laten zien waarom.

Dag 1 – Een goed begin is het halve werk:

De kans is groot dat je vliegtuig ’s avonds laat aankomt. Ik raad je aan gelijk op het vliegveld vijftig euro te wisselen/uit de muur te halen en een simkaartje te kopen bij de Orangekraam (Orange is na Vodafone de grootste telefoonmaatschappij van het land). Ja, dit duurt inderdaad onnodig lang; wen er maar vast aan. Met je nieuwe simkaart kun je gelijk een Uber bestellen. Heb je geen creditcard om aan de app te koppelen? Kies dan de optie ‘contant betalen’. De rit zal omgerekend ongeveer vijf euro kosten. Als je geen simkaartje wilt – de wat zweverigere backpackers hebben hier vaak een aversie tegen – zul je een taxi moeten aanhouden en ongeveer tien tot vijftien euro betalen.

Als je eenmaal bij je ho(s)tel bent gearriveerd, dat zich waarschijnlijk in de wijk ‘Downtown’ bevindt, en je je rugzak de gammele lift in hebt gesleept, die je waarschijnlijk zal doen vrezen voor je leven, check dan in en groet de andere backpackers die nog wakker zijn. Als je trek hebt, ga dan koesjari (klemtoon op ‘koe’) halen bij een tent die wordt aangeraden door de aanwezigen (niet Kazaz graag). Ook lekker is een verse mango- of suikerrietsap bij zo’n sapwinkel met hangende netjes fruit en een toonbank aan de weg. Als je bang bent voor diarree, ga dan naar een plek waar vrouwen en kinderen zitten (als moeders hun kinderen er mee naartoe durven te nemen…). Aangezien het zeer waarschijnlijk is dat je sinds je vlucht niets meer gedronken hebt en het eten je dus de muil uit zal stuiven, raad ik je aan eerst wat flessen water te kopen (en daarmee bedoel ik een stuk of vier per persoon; vijf giné – Egyptische ponden – per stuk).

Wat het kraanwater betreft, drink dit niet. Sommige backpackers volgen de in dit geval volkomen arbitraire en niet wetenschappelijke onderbouwde Mithridatische methode en nemen elke dag tijdens het douchen/tandenpoetsen een slokje water om hun darmen te trainen. Ik raad dit uiteraard af maar kan tegelijkertijd ook niet ontkennen dat ik toch altijd hoopvol probeer.

Kijk goed uit met oversteken. Als je interesse hebt in meer informatie over hoe je het Egyptische verkeer moet overleven, werp dan een blik op mijn reisverhalen in Caïro.

Dag 2 – Vuurdoop:

Vandaag zul je de sfeer van deze massastad proeven. Het wordt een heftig begin, dus hou je vast. Dames, zorg dat je je vandaag extra conservatief kleedt en een sjaal bij je hebt. Met ‘conservatief’ bedoel ik trouwens geen cultuurgevoelige Harry Potter-gewaden, want daarmee val je alleen maar op en dat is wel het laatste wat je vandaag wilt. Draag bij twijfel gewoon een spijkerbroek, gympen, een bloes of T-shirt en een dunne trenchcoat/lang vest dat je voorgevel en achterwerk bedekt. Heren: vandaag geen korte broeken, want je gaat naar een moskee.

Bestel een Uber of een Kareem – de Egyptische versie van Uber – en navigeer naar de Azhar-moskee. Treed de moskee binnen en geniet, maar niet voordat, dames, een medewerkster daar je hoofddoek op de juiste manier heeft vastgeknoopt en je maant een lange rok aan te trekken (hebben zij voor je). Als iemand je aanbiedt het gebed te bekijken, doe dit dan. Dames zullen naar het vrouwengedeelte worden gebracht. Laat een medewerker je (wees gerust, gratis) vertellen over de prominente rol die dit gebedshuis inneemt in de Egyptische samenleving.

Na het moskeebezoek ga je de markt op, zowel het toeristische Khan el-Khalili als de volksmarkt verderop. Ga zo veel mogelijk steegjes in, maar alleen als je er overdag bent; blijf ’s nachts op de grote wegen, zeker als je als vrouw alleen reist. Loop door het gebalk, getoeter en geschreeuw totdat iemand zegt dat hij hoofdpijn krijgt. Ga dan terug naar de moskee en ontspan in de Azhar-tuin, die op loopafstand ligt. Als je het park binnenloopt en linksaf slaat, vind je helemaal links een restaurant. Lunch daar. O, en dames in gezelschap, voel je niet beledigd als je genegeerd wordt door mannelijke medewerkers; onder conservatieve Egyptenaren wordt het als onbeleefd beschouwd om zomaar met een vrouw te praten die schijnbaar bij een andere man hoort.

De tijd gaat snel, dus na de lunch zal het opeens drie uur zijn, Bestel een Uber en ga naar de citadel van Salah al-Din. Maak foto’s van de moskeeën, het legermuseum en het ongelofelijke uitzicht en word net voor de zonsondergang weggestuurd door de bewaker. Sluit de dag af met een diner in Libanees restaurant Taboula (مطعم تبوله).

Dag 3 – De klassiekers:

Regel via het ho(s)tel een toer, het liefst met zoveel mogelijk andere backpackers, want dan kom je goedkoper uit. Betaal nooit meer dan vijftig euro per persoon, want dit is naar Egyptische maatstaven echt al een exorbitant bedrag. Houd je tevens verre van extreem joviale gidsen die zichzelf aanprijzen als ‘de beste gids van Caïro’ of een variant daarop; een goede gids vertelt je in plaats daarvan zijn curriculum vitae. Doe alle piramides in één keer: Giza, Saqqara en Dahsjoer. De kans is groot dat de gids een goed restaurant kent voor het middagmaal. Luister daarnaar, ook als het die van zijn neef is.

Ga die avond uit eten bij het klassieke volksrestaurant Kibdit il-Prince (مطعم البرنس). Bestel cola (lekker, want in Egypte wordt die met rietsuiker gezoet), rijst, molochía (vegetarisch, meng met de rijst) en een stoofpot (‘taagin’) met vlees (‘lahma’, niet vragen wat voor soort) en okra (‘bamja’).

Op kameel bij piramides van Giza Cairo Egypte

Doe na het eten een Stella/Saqqara-biertje bij de Rooftop Bar in Zamalek. Geniet in de lift naar boven van het saxofoondeuntje dat je daarna vaker zult horen, van supermarkten tot taxi’s.

Dag 4 – Twee soorten Caïro:

Je hebt hier twee opties. Eerst, het Egyptisch Museum en het Museum van de Egyptische Beschaving (het Mummimuseum) zijn zeker de moeite waard. Voor een een ander soort Caïro kun je echter een kijkje nemen in Garbage City, oftewel Zabbaleen. In deze Koptische wijk vindt de afvalverwerking van Caïro plaats. Loop rond en neem het recycleproces waar. Neem tenslotte een tuktuk naar de grotkerk op de heuvel.

’s Middags ga je naar Zamalek, het groene eiland in de Nijl voor Egyptes welgestelden. Voor de lunch raad ik een broodje shoarma bij een van twee filialen van Sag & Shawarma (صاج وشاورما) aan en/of een samengestelde salade bij Saladero. Loop er daarna rond en ga winkelen. Ikzelf ga graag naar ‘normale dingen’ in het buitenland, zoals supermarkten en tuincentra. In Zamalek is er voor ieder wat wils, van tuinen en musea tot antiekwinkeltjes en door reusachtige betonnen muren omringde ambassades, bewaakt door zwaarbewapende tieners. Voor een leuk, bruin boekencafé kun je naar Sufi (صوفي) gaan, en voor een rustig plekje met (betrekkelijk) goed internet, l’Aroma. Weet trouwens dat je in Egyptische cafés mag roken. Ben jij zo iemand die dan demonstratief gaat hoesten? Blijf dan gewoon thuis; door de luchtvervuiling rook je toch al een pakje per dag. Ook leuk is boekhandel Diwan, vooral als je Arabisch aan het leren bent en (kinder)boeken zoekt om mee te oefenen, maar ook gewoon als je wat (Engelstalig) leesmateriaal zoekt.

Dineer die avond in welk restaurant dan ook. Zamalek heeft veel goede plekken. Als je van feesten houdt, ga dan ’s avonds uit in de Cairo Jazz Club (in Agouza) of in The Tap (twee filialen in de woestijn).

Dag 5 – Rustdag:

Vandaag neem je afstand van alle drukte van Caïro en staat er lichaamsbeweging op het programma. Zorg dat je hier de koelste en meest bewolkte dag voor uitkiest. Hussel wat in het programma als de weersverwachting meldt dat het op dag vijf veertig graden wordt.

Sta vroeg op en kleed je goed aan (daarmee bedoel ik: dunne maar bedekkende kleding, een hoed of sjaal mee om over je hoofd en nek te knopen en dichte schoenen). Breng een rugzak mee met daarin van dat platte brood dat op straat wordt verkocht (maximaal 20 giné per zak), vers fruit, zo’n blauw pak met roomkaasjes van het merk ‘Kiri’ en wat noten. Belangrijk: neem genoeg water mee, als het warm is op z’n minst twee grote flessen per persoon! Zorg bovendien dat je mobiel goed opgeladen is en dat je genoeg contanten (ook kleine biljetten) bij je hebt. Als je een milieuactivist bent, neem dan een stel vuilniszakken mee om eventueel zwerfvuil op te rapen. Navigeer naar het protectoraat Wadi Degla. Als de chauffeur vraagt of je naar ‘Nadi (de voetbalclub, spreek uit: ‘neddie’) Wadi Digla’ wilt, zeg dan ‘nee’. Je wilt namelijk naar de ingang van het natuurgebied. Als hij dit niet begrijpt, vertaal dit dan met Google Translate.

De vallei, waarvoor je als buitenlander twintig giné toegang moet betalen, is enorm groot. De linkerzijde is de onherbergzame route met het beste uitzicht. Deze zijde van de vallei beklimmen is zwaar en er zijn geen vaste paden, dus wees voorzichtig. Neem de tijd om een goed beginpunt te vinden en betreed deze kant niet als je mensen bij je hebt die gammel ter been zijn of gewoon veel zaniken. De rechterzijde van de vallei wordt de atletische route genoemd, maar is meer bedoeld voor mensen die bijvoorbeeld willen hardlopen. Deze zijde is relatief makkelijk te beklimmen met een reeds belopen pad. Als je eenmaal boven bent hoef je simpelweg de vallei te volgen. Onthoud goed waar de ingang van het protectoraat is en doe geen domme dingen; ik heb geen zin om door je ouders voor de rechter gesleept te worden als jij tragisch om het leven ben gekomen nadat je weer zo nodig handstanden moest maken op een afgebrokkelde rand. Geniet van de rust, het uitzicht en het gesuis van de wind. Bewonder de witte schelpjes, die doen herinneren aan de rivier die millennia geleden van het woestijnlandschap een vallei heeft gemaakt. Als je gaat klimmen, voel met iedere stap of de rots waarop je je voet plaatst wel echt een rots is en vastzit; je bent in de woestijn, dus alles verschuift.

Als je uitgewandeld bent, bestel dan een Uber naar je ho(s)tel om te douchen. Ga daarna uit eten bij Abou Youssef el-Soury. Afhankelijk van de groepsgrootte, bestel een grote fattoush-salade (spreek uit: fattoesj), kofta (gekruide gehaktstaafjes), sjisj tawoeq (gegrilde kip) en/of kebab dani (lamskebab). Deel het liefst met je medereizigers en bestel één hoofdgerecht minder dan jullie aantal, want de porties zijn groot en je krijgt veel bijgerechten. Laat het je opvallen dat de medewerkers de Arabische muziek inmiddels hebben omgezet naar Engelse, speciaal voor jou. Als toetje bestel je thee en koenafa (künefe). Als ze vragen welke soort je wilt, zeg dan: ‘met kaas’.

Wat laatste adviezen

Bovenstaand programma is geen garantie dat je van Caïro zult genieten. Wel kun je dan met zekerheid zeggen dat je het in ieder geval hebt geprobeerd. Voor optimaal reisgemak, houd de volgende tips in je achterhoofd:

Veel kraampjes op straat hebben geen tot weinig wisselgeld en zullen je grote biljetten weigeren. Zorg daarom dat je af en toe ergens uit eten gaat en dan je grote geld ‘breekt’. Je kunt vrijwel nergens pinnen.
Probeer niet té enthousiast om je heen te kijken, met je iPhone 12 te zwaaien of gigantische hoeveelheden geld te tellen in het openbaar. Dan kom je namelijk niet alleen over als een simpele ziel die zijn rijkdom in anderen hun gezicht wrijft, maar loop je bovendien het risico afgeperst of beroofd te worden. Op zich is Caïro geen gevaarlijke stad, maar je hoeft het lot niet te tarten.
Negeer iedereen die je op straat aanklampt in toeristische gebieden, ook als de man in kwestie zegt dat hij heus geen geld hoeft, alleen zijn Engels wil oefenen of een beoordeling op zijn website van je wil. Ik weet dat dit moeilijk is, maar ieder antwoord behalve ‘nee, bedankt’ leidt ertoe dat je je met veel moeite van hem zult moeten losscheuren. Buiten de toeristische gebieden kun je naar hartelust vriendschappen sluiten. Egyptenaren zijn ontzettend gezellige, grappige en gastvrije mensen.
In plaats van te vragen hoeveel iets kost, geef liever gewoon een bedrag dat je redelijk lijkt en kijk of ze er iets van zeggen. Hiermee kom je ervarener over. Realiseer je wel dat geïmporteerde producten Nederlands geprijsd kunnen zijn.

Succes en vooral heel veel plezier!

Bedankt dat je deze blogpost hebt gelezen. Als je me wilt steunen, zou ik het enorm op prijs stellen als je me op een koffie wilt trakteren.

23 december 2021

’s Werelds Moeder – Lara in Caïro (2/2), Egypte

admin Reisverhalen cairo, egypte, mahraganat 0

Lees deel één hier.

In de taxi terug stond ik het hele spitsuur vast. Terwijl iets verderop een voltallig gezin de tienbaansweg overstak alsof ze het leven niet meer zagen zitten, moest ik denken aan wat een van mijn docenten ooit over het Caïreense verkeer had gezegd. Het verkeer zou er chaotisch lijken en het wás ook chaotisch, luidde om te beginnen haar conclusie (hierop volgde uiteraard obligaat geschater van haar studenten), maar er zat wel degelijk een systeem achter.

Chauffeurs gebruiken hun spiegels niet en voelen zich slechts verantwoordelijk voor de vijf meter voor hun motorkap. Ze zijn gewend aan abrupt stoppen, want de hele dag door duiken uit het niets bellende fietsers met manden ʿesj baladi (plat plattelandsbrood) op het hoofd, karren met balkende ezels en volgeladen fruitstallen voor de auto op. En als ik dan ooit uit pure noodzaak de weg moest oversteken, wat helaas nogal eens voorkwam, moest ik beslist niet vergeten een kruisje te slaan en/of Allah aan te roepen met ‘bismillah’. Minstens zo belangrijk was het maken van oogcontact met eventuele aanstormende auto’s en bussen totdat ik de overkant had bereikt.

De zon stond al laag aan de hemel toen de taxi me afzette voor het hotel. Ik pakte een fles water van de in pyramide-formatie gestapelde voorraad op mijn bed en liep vervolgens door naar het dakterras om bij te komen. Daar vond ik een Singaporees, die stond te frutselen aan een professionele camera met een professionele lens. We bestelden twee cola’s en een paar met rijst gevulde duiven bij de balieman, en maakten het ons gemakkelijk op de zitkussens. We dineerden met uitzicht op de oranje zon, die langzaam achter de piramides zakte.

Rond middernacht werd ik ruw uit mijn slaap gewekt door het gedreun van een versterkte bas. Flikkerende discolichten flitsten onder de lange, zwarte gordijnen door. Ik kwam overeind en liep naar het raam, waar ik de omgeving afspeurde naar de bron van het lawaai. Ik wurmde me in een wijde broek en trok een schoon T-shirt (zonder mangovlekken) aan.

‘Wat is dat voor geluid?’ vroeg ik beneden aan de balieman, die op de bank lag te dommelen en die ik nog nooit een nacht had zien doorslapen. Hij kwam kreunend overeind, wreef even over zijn neus en spitste zijn oren. Het geluid wees volgens hem op een volksbruiloft, overigens niet te verwarren met Koranverzen gereciteerd op een trage beat, want dat zou geen bruiloft zijn maar een begrafenis (ofschoon ik daar waarschijnlijk ook welkom zou zijn). ‘Ga er eens langs. Vinden ze leuk!’ moedigde hij me aan. Ik stapte de donkere nacht in en volgde de muziekflarden door de donkere straatjes rondom het hotel. Het duurde niet lang voor ik door een juichende menigte een zijstraat in werd getrokken.

Het openluchtfeest was gescheiden: de mannen feestten vóór een gordijn dat in de lucht was gespannen, de vrouwen erachter. Een groep kinderen leidde me aan de hand langs het gordijn naar het vrouwengedeelte, waar net als bij de mannen woest werd gedanst. De bruid, uitgedost in een glinsterende bruidstaartjurk, een getoupeerde blonde pruik en een onwaarschijnlijke hoeveelheid make-up, walste tussen de gasten door. Aan de zijlijn zwaaiden oude dames hun tong wiebelend heen en weer, om zo een snerpend doch feestelijke ululatie voort te brengen, in Egypte een zaghroeta genoemd.

Er werd een eigenzinnig soort muziek gedraaid: mahraganat. Dit genre ontstond enkele jaren eerder in de straatarme wijk Madinit is-Salam (Vredesstad). De muziek bestaat uit dubbelzinnige rap, die sociale kwesties zoals armoede, corruptie en seksuele intimidatie aan de kaak stelt. De rap wordt tot in het extreme bewerkt met autotune om te compenseren voor het gebrek aan muziekinstrumenten. In haar jonge jaren werd mahraganat door vrijwel iedereen die niet tot de Egyptische onderklasse behoorde bekritiseerd, maar tegenwoordig hebben de nummers een onwrikbare plaats op de reguliere hitlijsten bemachtigd. De muziek heeft een ware revolutie in huwelijksceremonies ontketent voor de minderbedeelden èn dient bovendien als exotisch idee voor een themabruiloft voor de rijkere Egyptenaar, die zijn huwelijk voorheen beslechtte in slappe aftreksels van Europese trouwerijen. Ook heeft het werkgelegenheid in de licht- en geluidssector gecreëerd voor voorheen kansarme straatjongens.

‘Yalla, kom dansen!’ gilde een kleuter met een lichtroze hoofddoekje terwijl ze mij een kapmes in de hand drukte, als van attribuut in het dansspel. ‘Ons landje… gaat vliegen van geluk,’ rapte de mensenmassa om ons heen. Een opgeschoten tienermeisje rukte aan mijn mouw en schoot in de lucht met een pistool, dat hopelijk (maar waarschijnlijk niet) geladen was met losse flodders. Een rits kogelhulzen denderde rinkelend voor me op de grond. Ik gilde het uit, maar mijn gekrijs werd overstemd door nog harder gekrijs van de omstanders die in koor meezongen met het refrein van een destijds populair nummer: ‘Het vliegtuig, het vliegtuig…’

Ik onttrok me aan het feestgewoel om op adem te komen. Ik waadde door de hossende mensenmassa en ging naast een gehoofddoekte verstandelijk gehandicapte in een rolstoel zitten. Vrijwel meteen schoof een vlezige vrouwenarm een bord rijst met vlees op mijn schoot. Ik gooide wat ‘sjoekran’s in de rondte en nam een hap. Al snel kwam de kleuter uit de menigte tevoorschijn, ze had de kruk van haar manke oma bemachtigd en maakte een sierlijk rondje.

Achter haar waren de vrouwen een moshpit begonnen: een kleurrijke massa van flikkerende discolichten, wapperende tongen en met glinsterende lovertjes bestikte hoofddoeken. Ik stond op en wierp me met een snoekduik het feestgewoel in. Ik gaf me over aan de muziek en sprong mee alsof mijn leven ervan afhing. Net toen ik mijn tong uitstak om een poging te wagen, werd ik op mijn schouder getikt door een oude baas met een brandende joint in zijn hand. ‘Lust je wodka?’ gilde hij in mijn oor, en hij schudde betekenisvol met een halfvol waterflesje zonder etiket.

De volgende ochtend werd ik gebroken wakker. Ik was kapot van de afgelopen dagen, en het vooruitzicht van nog een dag door de Caïreense straten deed me al bij voorbaat uitbarsten in een hoestbui. De balieman had me over Wadi Digla verteld, een protectoraat in de woestijn. Ik besloot dat een dag wandelen in de woestijn geen slecht idee was. Aanvankelijk had ik overigens niet geweten dat men in Caïro aan bergwandelen deed, onder andere omdat het postuur van de doorsnee Egyptenaar weinig deed vermoeden dat lichaamsbeweging er erg hoog in het vaandel stond. De wadi werd dan ook vooral bezocht door expats en de sporadische klas op schoolreis.

Sprakeloos keek ik een uur of twee later uit over de uitgestrekte vallei terwijl een warme woestijnwind langs mijn oren suisde. Het was een oase van rust, hoewel geen letterlijke oase, want een wadi is een opgedroogde rivierbedding. Aan weerskanten van de vallei slingerde een bergwand omhoog, met daarachter de eindeloze Sahara. Ik knoopte een bedoeïenenhoofddoek om mijn nek en hoofd als bescherming tegen de felle woestijnzon en klom op de linkerwand. Ik wandelde zo ver als mijn beige Palladiums mij konden dragen. Zo nu en dan viel mijn blik op witte schelpjes, die her en der tussen de rotsen en in het zand lagen. Dat moest een overblijfsel zijn van de rivier die van deze woestijnvlakte ooit een vallei had gemaakt.

Plotseling klonk het gebrom van auto’s. Een rij jeeps scheurde door het dal en liet een spoor van opwaaiend zand achter. Enkelen probeerden de auto’s zelfs op de heuvels te sturen, waardoor ze vast kwamen te zitten in het zand. Het feit dat dit mogelijk was deed mij enigszins twijfelen aan de titel ‘protectoraat’, vooral toen ik zag dat dagarbeiders verderop druk bezig waren met het uitgraven van de vallei (misschien voor grondstoffen of gesteente dat verstopt lag in het zand?).*

Ergens diep in de vallei vond ik een grot. Op de wand waren in felblauwe graffiti Arabische letters gespoten. Ene Ahmed was hier geweest, las ik. Ik ging naast wat lege colablikjes op de grond zitten en keek uit over het dal. Daar, in de schone woestijnlucht, ver weg van het lawaai en de vervuiling van de stad, maakte ik een plan voor mijn volgende bestemming.

*Tijdens een recent bezoek aan Caïro gingen een groepje backpackers uit het Holy Sheet Hostel en ik bergwandelen in Wadi Digla. Daar bleek dat wat ze destijds aan het uitgraven waren, een (nu nog drooggelegd) stuwmeer was.

Bedankt dat je de tijd hebt genomen om dit reisverhaal te lezen. Het is gebaseerd op de e-mails die ik tijdens mijn eerste reis in Caïro – juli 2018 – en buitenlandsemester in Caïro – van januari tot juni 2019 – naar mijn familie en vrienden in Nederland heb gestuurd. Als je het leuk vond en me wilt steunen, zou ik het enorm op prijs stellen als je me op een koffie wilt trakteren.

Ik zie je in Aswan!

16 december 2021

’s Werelds Moeder – Lara in Caïro (1/2), Egypte

admin Reisverhalen backpacker, backpacking, caïro, cairo, egypt, egypte, reisblog, reizen 0

Het was ondanks het late uur nog steeds warm, de eerste keer dat ik met mijn kolossale blauwe backpack boven mijn rug uitstekend van het vliegveld van Caïro naar buiten liep. Ik stapte door de glazen schuifdeuren de vochtige avondlucht in, waar een orkest van joelende taxichauffeurs me tegemoet trad. Verschrikt vluchtte ik in de eerste de beste taxi die langsreed.

De auto slingerde over de snelweg door het donkere woestijnlandschap, langs moskeeën, villawijken en rijen zandkleurige flats. Niet dat ik veel meekreeg van dat landschap; ik werd afgeleid door de taxichauffeur, die druk bezig was al telefonerend kuilen in de weg te ontwijken, dit alles met een gemiddelde snelheid van honderdvijftig kilometer per uur.

Bij hotel Pyramids Loft hield de taxi stil. Ik richtte me tot de chauffeur en vroeg gespannen wat de schade was. Dat hij driemaal de standaardprijs zou rekenen, was iets waar ik me op had voorbereid (toeristen in Egypte betalen namelijk altijd driemaal de standaardprijs). Een vriend van mijn studie – Arabisch – had me dan ook op het hart gedrukt altijd van tevoren de prijs te vragen. Daarbij moest ik voorbereid zijn dat die discussie op een ruzie kon uitlopen. De leidraad was dat een prijs die naar Nederlandse maatstaven ‘wel redelijk’ klonk, in Egypte veel te hoog was.

‘Ik stapte door de glazen schuifdeuren de vochtige avondlucht in, waar een orkest van joelende taxichauffeurs me tegemoet trad.’

Doodmoe maar opgelucht om het vooruitzicht van mijn hotelkamer, sleepte ik mijn blauwe rugzak naar binnen. De nachtwaker wees me mijn kamer, en terwijl hij voor me uit de trap op liep vertelde hij dat ik vrijwel de enige gast in het hotel was. In de kamer zette ik de airconditioning aan en pakte mijn rugzak uit. Ik nam een snelle douche onder een miezerig straaltje dat van kokend heet naar ijskoud ging. Haast dansend boende ik de acht uur lange tussenstop in Athene van me af.

Een kwartier later sloop ik in een T-shirt en een pyjamabroek naar het dakterras. De mozaïeken vloer, die de hele dag door de zon was beschenen, voelde aangenaam warm onder mijn blote voeten. Boven staarde ik vol ontzag naar de nachtelijke contouren van de drie bekendste driehoeken van Egypte, gehuld in een dichte mist. Beneden lag Giza, de gigantische woonwijk die grenst aan de woestijn. In een zijstraatje stonden drie uitgemergelde paardjes met hun neus in een berg afval onder het schijnsel van een flikkerende lamp.

Mijn buik kriebelde van de zenuwen. Na me maanden lekker te hebben gemaakt met boeken, blogs en ervaringen van de docenten op mijn studie was ik nu toch echt op reis. Voor het eerst. In m’n eentje. En afgezien van de vlucht naar Teheran, die over 33 dagen op het schema stond, had ik nog niets gepland.

Later die ochtend sprong ik opgewonden uit bed. De Egyptische zomer leent zich weinig tot fysieke inspanning buitenshuis, zeker op het heetste deel van de dag, dus ik had mijn wekker vroeg gezet. Na een snel ontbijt van drie parfumachtig geurende mango’s, aangeschaft op straat en zo rijp dat de inhoud klotste alsof de schil gevuld was met sap, begon ik al teennagels brekend over losse tegels, al struikelend door onverwachte gaten in de weg en al ontwijkende het afval op straat aan mijn eerste, èchte dag in deze wereldstad.

Maar mijn grootse plannen moest ik nog even uitstellen; een bezoek aan de lokale Vodafonewinkel gooide roet in het eten. De ogenschijnlijk simpele taak van een simkaart kopen ging dusdanig mis – met alle systeemkrachs, spoorloos verdwenen medewerkers en mislukte pinbetalingen van dien – dat ik uren werd opgehouden. Desondanks hield ik voet bij stuk, want een simkaart is een absolute vereiste voor prettig reizen in Egypte. Met een internetverbinding zou ik immers via mijn telefoon een Uber kunnen bestellen – of een Kareem, de Egyptische versie van de alom bekende online taxidienst – zonder daarvoor het drievoudige te hoeven aftikken bij een taxichauffeur op straat.

‘… hun hoofddoeken kleurig, hun spijkerbroeken strak.’

Tegen het einde van de middag bracht een taxi me naar het dichtstbijzijnde metrostation (mijn tweeëntwintigjarige ik vond zichzelf destijds een echte vrouw van het volk). Ik had me uitgedost in wijde lappen en onderin mijn tas lag een sjaal opgevouwen voor een eventueel moskeebezoek. Bij het instappen van de wagon werd ik onaangenaam verrast door een hand die zich gretig om mijn achterwerk klemde, een actie die ik ironisch vond aangezien ik mij in een vrouwencoupé bevond. Ik ging op een bankje tegen het raam zitten en keek toe hoe de andere passagiers de wagon binnenstapten, hun hoofddoeken kleurig, hun spijkerbroeken strak. Een vrouw met donkerbruine dreadlocks nam plaats op het bankje naast me. Ze staarde me even aan, boog toen grijnzend voorover en gaf me een hand.

‘Hello?’ vroeg ze.
‘Izzayyik?’ vroeg ik terug. ‘Hoe gaat het?’
‘Alhamdoelillah, godzijdank. Waar kom je vandaan?’ vroeg ze verder.
‘Hol-…’ begon ik.
Ze onderbrak me meteen: ‘O mijn God, ik ben dòl op Holland! Country of flowers!’
‘Niet helemaal waar we gewoonlijk om bekend staan.’
‘Hoe lang ben je al in Caïro? Ken je de stad al een beetje?’ wilde ze weten.
‘Nog niet zo goed als ik zou willen.’
In rap Arabisch, afgewisseld met Engels, begon ze te vertellen over haar stad.

Caïro is een dichtbevolkte woestijnstad aan de Nijl. Officieel heeft ze vijftien miljoen inwoners, maar als je de ongedocumenteerden meerekent kom je eerder uit op vijfentwintig. De stad is onderverdeeld in wijken volgens de ongeschreven regel dat iedere dure wijk gevolgd wordt door een arbeiderswijk, om diensten aan de rijken te leveren. Middenklassebuurten zoals Agoeza (de Oude Vrouw), Doqqi (de Haven) en Moehandisin (de Ingenieurs) huizen de gewone Egyptenaar en staan vol met scholen, dierenwinkels en koesjaritentjes. In dat laatste kan een gerecht gegeten worden van rijst, pasta, kikkererwten en tomatensaus dat al veganistisch was voordat het cool werd.

‘Ken je Woest il-Balad?’ vroeg ze ademloos na een monoloog van een kwartier.
‘Volgens mij…’ begon ik, maar ze was alweer van wal gestoken.

In het stadscentrum dat niet echt meer in het centrum lag werd in 2011 de inmiddels wijlen president Moebarak van zijn troon gestoten na dagenlange bezetting van het Tahrirplein. Het stadscentrum zelf is gevuld met kledingwinkels, tweedehands boekhandels en bioscopen.

De metro gleed suizend een tunnel in. De wagon werd verduisterd, maar mijn nieuwe vriendin bleef onverstoord doorrazen over het groene eiland in de Nijl, Zamalek, waar de ambassades en universiteiten gevestigd zijn.

Terwijl ik zo aandachtig mogelijk luisterde, bemerkte ik dat mijn nieuwe vriendin een fascinerend soort pidgin-Arabisch sprak, een dialect dat ik vaker zou horen in de betere koffietenten op Zamalek. Ieder tweede woord was Engels, zoals geïllustreerd door de zin die ze liet vallen zodra ze begon over haar strubbelingen met de huisbaas van haar families nieuwe appartement in Garden City: ‘So he was like, ya3ni, this man, huwwa alli inni have to pay the monthly igar, bass ana, like, told him, 2asdi: “misj 3ayza adfa3 right now, hadfa3 boekra, insjallah”.‘*
(‘Dus hij zei zo van, zeg maar, deze man, hij zegt me dat ik de maandelijkse huur moet betalen, zeg maar, maar ik, zeg maar, zei hem, ik bedoel: “Ik wil niet betalen nu, ik betaal morgen wel, als God het wil”.’)

De metro stopte met gierende remmen. Vlug wisselde ik telefoonnummers uit met mijn nieuwe vriendin en stapte vol verwachting uit de wagon.

Even later stond ik verbijsterd in de schaduw van de ringweg, een vuilbruin gevaarte dat metershoog in de lucht hing. Voor me lag Chan al-Chalili, een afgeladen drukke volksmarkt in Islamitisch Caïro. Mensen liepen luidkeels pratend langs de volgestapelde kraampjes en kleedjes, elk vergezeld van een schetterende radio die Egyptische popmuziek dan wel een blikkerige opname van de koopman in kwestie die zijn koopwaar aanprees afdraaide. Ondertussen persten tuktuks en gebutste auto’s zich toeterend en in willekeurige richting door de menigte. De mensen, voertuigen en ezels leken haast mee te deinen op het ritme van het lawaai. Ik zat me juist af te vragen hoe ik me hier in vredesnaam in moest mengen, toen een groep dames in nikab langswaggelde en een pad vrijmaakte. Ik besloot mijn kans te grijpen en sprong achter hen aan, de mensenmassa in.

Urenlang liep ik er rond. Ik paste voor de lol een nikab, tot hilariteit van de medewerkers, en kocht een donkerblauwe rugzak, die ondanks de afzetfactor nog steeds driemaal zo goedkoop was als in Nederland. Het viel me überhaupt op dat exclusieve merkproducten voor een prikje van de hand werden gedaan. Ik had ooit ergens gelezen dat zulke producten niet per se nep hoefden te zijn. Soms waren het afgekeurde originelen met productiefouten. In andere gevallen waren het gewoon prima producten die van de vrachtwagen af waren gevallen.

‘… de Azharmoskee, tot op heden Egyptes belangrijkste soennitische centrum.’

Het was al bijna donker toen ik naast de ruïne van een ingestort pand over mijn telefoon gebogen stond. De uitputtende, droge hitte van overdag begon iets af te zwakken en de ondergaande zon kleurde de hemel oranje. Ik was op zoek naar de Azharmoskee, tot op heden Egyptes belangrijkste soennitische centrum. Het instituut leidt mannen èn vrouwen vanuit de hele wereld op tot islamgeleerden. Oordelen en veroordelingen van de Azhar hebben veel invloed in de Egyptische samenleving, die voor negentig procent uit soennitische moslims bestaat. De sjeichs kunnen zelfs voor persoonlijke kwesties geconsulteerd worden, bijvoorbeeld of een bloedtransfusie, orgaandonatie of borstvergroting halal (toegestaan volgens Het Geloof) of haram (verboden volgens Het Geloof) is.

Mijn telefoon leidde me door de wirwar van steegjes met stoffige antiekwinkeltjes, geurige kruidennerinkjes en glinsterende lampenzaakjes. Eindelijk op het plein aangekomen leunde ik tegen een dadelpalm voor de moskee, wier indrukwekkende minaretten in de schemerende avondlucht staken. Algauw galmde de eerste ‘allahoe akbar, allahoe AK-BAR!’ door de omgeving. Een paar seconden later volgden de andere moskeeën in de buurt, die allen beaamden dat God inderdaad de grootste was. Ooit had ik gehoord dat Caïro niet alleen de Stad Zonder Regels werd genoemd, maar ook de Stad der Duizend Moskeeën. Ik begreep nu waarom.

Minder goed begreep ik hoe ik de volgende ochtend mijn taxirit zou moeten overleven. ‘Ezels!’ gilde de chauffeur tegen het groepje kinderen in de gedeukte geel met zwarte tuktuk die ons zojuist had afgesneden. We stonden al een halfuur vast in de file, die in Caïro vrijwel de hele dag duurt, op de Zes Oktoberbrug, een naam die trouwens verwijst naar de Jom-Kippoeroorlog met Israël, die op 6 oktober 1973 begon. Beneden stroomde de Nijl. De brug verbond de westelijke met de oostelijke oever van de rivier, en in het midden lag het eiland Zamalek. Ik was op weg naar een onbekendere bezienswaardigheid van Caïro, die ik op een obscure blog had gevonden.

Ik leunde juist ontspannen achterover, genietend van de pakkende Egyptische liefdesliedjes die uit de autoradio klonken, toen ik opschrok van luid getoeter. Een man met een enorme, gouden samowar op zijn rug kwam aanhollen over de stoep. Hij haalde een glaasje tevoorschijn, boog voorover en vulde het met een lang, dun straaltje thee uit het tuitje dat boven zijn rug uitstak. Vervolgens duwde hij het in de zongebruinde hand van mijn chauffeur, die half uit het chauffeursraam hing. ‘Habibi, mijn lieverd,’ bedankte die, en hij drukte de verkoper een voddig vijfje in de hand.

Al nippend van het glaasje reikte hij een zweterig handje pinda’s naar achteren, gevolgd door een sigaret van het Egyptische merk Kiloebatra (Cleopatra). Voor de ervaring stak ik er een op en nam een trekje. De loodzware sigaret, die smaakte alsof hij voor de helft gevuld was met zaagsel, bedekte mijn hersenpan met een niet onaangename waas. De chauffeur, een tiener met een zeer aanwezig houten kruis om zijn nek, staarde mij grijnzend aan door de achteruitkijkspiegel.

‘Misihiyya?’ vroeg hij na een tijdje. ‘Christenvrouw?’

Ik knikte en schoof het zilveren kruisje – een nuttig presentje van mijn moeder om onder dergelijke vragen uit te komen – demonstratief in zicht. De chauffeur begon te lachen, klakte goedkeurend met zijn tong en wees naar zijn kruis (om zijn nek!). Al snel waren we verwikkeld in een diepe discussie over geloof, of Egypte de moeder van de wereld was èn wat mijn vader ervan zou vinden als ik met hem, de chauffeur, het bed zou delen.

Bij aankomst in Zabbalin (Vuilnismensen) – een Koptische, oftewel Egyptisch-christelijke, wijk aan de oostkant van Caïro – sprong ik kokhalzend uit de wagen. De wijk lag op een heuvel, met helemaal bovenin de Abba Karasgrotkerk in de vorm van een amfitheater, uitgehakt in het zandkleurige gesteente. Jong en oud werkte er in de afvalverwerking, te zien aan de langsrijdende vrachtwagens en zielige ezeltjes met verticaal metershoog uitpuilende vrachten die zich door de wirwar van wegen wrongen. De straten stonden volgestouwd met enorme balen afval die zorgvuldig door de bewoners werden gesorteerd.

De chauffeur keek ongelukkig uit zijn ogen terwijl hij zijn auto over de kronkelende weggetjes stuurde. De paden leken er de eigenaardige eigenschap te bezitten tegelijkertijd uit modderig zand en gekuild gesteente te bestaan. Het wegdek was zo slecht dat hij hierna gelijk kon doorrijden naar de automonteur. Toen hij wederom een jammerende uitroep slaakte toen de auto een halve meter wegzakte in een gat, besloot ik dat het genoeg was geweest. ‘Anzil hina, ya basja,’ riep ik naar voren, refererend aan de Ottomanen, die eeuwenlang hadden huisgehouden in deze contreien. ‘Ik ga er hier wel uit, pasja.’

Bij het uitstappen moest ik mij onmiddellijk plat tegen de muur drukken om plaats te maken voor een langsrazende tuktuk en drie gierende tienermeisjes met smartphones in de hand. Zodra ze voorbij waren gelopen, spoelde ik een opkomende blafhoest weg met een paar scheuten water. De uitlaatgassen die door het raam naar binnen waren gevlogen deden mijn longen aanvoelen alsof ik het pakje Kiloebatrapeuken in één keer naar binnen had gewerkt.

Ik krabbelde overeind, klopte de pindaschillen van mijn mouw en hield een tuktuk aan om me naar de grotkerk te brengen.

*Het Arabisch kent letters waar geen equivalent voor is in het Latijnse schrift. Omdat tot voor kort op computers geen Arabisch kon worden getikt, werd (maar wordt steeds minder) door de Arabische jeugd een soort sms-Arabisch (Arabeezy) gebruikt. Klanken die niet voorkomen in het Latijnse alfabet worden weergegeven met het cijfer dat qua vorm op de desbetreffende Arabische letter lijkt.
2: ء of hamza, het haast geluidloze zuchtje/klikje tussen ‘na’ en ‘apen’ in het woord na-apen
3: ع of ayn, de klank die je het beste kunt nabootsen door ‘ahhh’ een lange tijd aan te houden en met een vlakke hand tegen je keel te slaan of je keel dicht te knijpen.
4: ه of ha, de klank van de Nederlandse ‘h’, die als aparte letter wordt uitgesproken (na4r, oftewel rivier, wordt dus uitgesproken als ‘nahher’.
5: خ of cha, de klank van de Nederlandse ‘g’ (de ‘g’ wordt in Arabeezy namelijk uitgesproken als de Engelse ‘g’).
7: ح of Ha, de klank van de ‘h’ als deze fluisterend wordt uitgesproken.
8: ق of quf, de klank van de ‘k’ als deze diep in de keel wordt uitgesproken.
9: غ of ghayn, de klank van de ‘r’ in het Franse woord ‘roi’.

Bedankt dat je de tijd hebt genomen om mijn reisverhaal te lezen. Het is gebaseerd op de e-mails die ik tijdens mijn eerste reis in Caïro – juli 2018 – heb gestuurd. Als je het leuk vindt en me wilt steunen, zou ik het enorm op prijs stellen als je me op een koffie wilt trakteren!