Op Avontuur in een Dictatuur: Dé checklist voor jouw backpackingtrip naar een eng land

Prachtige zonsondergang in Amsterdam, wier glorie mij geschikt leek hier zonder context of uitleg bovenaan te plaatsen.
Prachtige zonsondergang in Amsterdam, wier glorie mij geschikt leek hier zonder context of uitleg bovenaan te plaatsen.

Door de jaren heen heb ik backpackers, inclusief mijzelf, de krankzinnigste fouten zien maken in hun queesten naar het onbekende. Van op de bonnefooi op het vliegtuig stappen naar een land waar je absoluut géén visa on arrival kan krijgen, tot wekenlang zonder geld zitten nadat de bank de rekening van de reiziger in kwestie blokkeerde omdat hij vergeten was zijn bankpas op ‘internationaal’ te zetten en herhaaldelijk geld had proberen op te nemen vanuit een obscure achterstandsbuurt in een derdewereldland. 

De moeder in mij wil jou, de groene enthousiasteling, dan ook beschermen met een uitgebreide, zorgvuldige en bovenal ontzettend veilige afvinklijst; mijn zorgeloze backpackersziel gaat er echter van uit dat als je uit eigen beweging deze blogpost hebt gevonden en in staat bent te reflecteren op het feit dat je op reis soms voorzichtig moet doen, je toch wel een minimale dosis gezond verstand bezit.

Ik zal dus niet helemaal bij het begin beginnen.

Online zijn er trouwens meer dan genoeg nuttige lijsten met voorbereidingstips te vinden, zoals hier, hier of daar. Persoonlijk houd ik me wel altijd verre van websites die moneybelts, rugzakhoezen en ander soort onzin aanraden; daarmee kom je alleen maar als onervaren en dus een doelwit over. Bovendien worden dergelijke tips meestal alleen opgevolgd door extreem voorzichtige en altijd toch enigszins vermoeiende types die ik in het hostel het liefst vermijd.

Ik spitte door mijn camerarol, naarstig op zoek naar iets geschikts voor deze 'checklist', toen ik zag dat ik deze foto ooit op reis had gemaakt!
Ik spitte door mijn camerarol, naarstig op zoek naar iets geschikts voor deze ‘checklist’, toen ik zag dat ik deze foto ooit op reis had gemaakt!

Neen, ik neig ernaar niet al te veel tijd te besteden aan algemeenheden zoals paspoorten, visums en verzekeringen. Waarschijnlijk weet je immers best dat je paspoort tenminste zes maanden geldig moet zijn op de inreisdatum in het land in kwestie. En dat je misschien een visum nodig hebt en dus tijdig het wereldwijde web moet raadplegen over hoe je er het gemakkelijkst een bemachtigd. En dat je altijd een goede reisverzekering moet hebben, maar wel moet controleren of de aanbieder ook het land wat jij gaat bezoeken dekt, zeker als je naar een eng land gaat. Ja, laat ik me in plaats daarvan richten op die tips die ikzelf graag had willen krijgen voordat ik voor het eerst in mijn eentje op een onbekend land stortte. Absorbeer de moeizaam verworven wijsheden uit de Doos van Pandora aan beginnersfouten van mij en andere hostelgangers en vink deze checklist bij voorkeur op z’n minst een maand van tevoren af.

1. Medicijnen: Als je dagelijks medicijnen moet slikken, zorg dan dat je tijdig een gepaste voorraad van het desbetreffende middel klaarlegt. Controleer of het medicijn verboden is in het land dat je gaat bezoeken; sommige pijnstillers maar ook bijvoorbeeld ritalin staat in veel landen op de Opiumlijst. Als je simpelweg veel (toegestane!) medicijnen moet meenemen omdat je lang op reis gaat, neem dan een doktersverklaring in het Engels mee zodat je bewijs kunt aanleveren als eventuele nieuwsgierige douanebeambten je het vuur aan de schenen leggen. Als je medicijn daadwerkelijk verboden is, zorg dan dat je ruim van tevoren onderzoekt welke verklaringen en stempels je nodig hebt. Als je denkt dat het allemaal wel zal loslopen met je dertien doosjes tramadol, ken je Laura Plummer nog?

2. Bank: Zet je bankpas op ‘internationaal’. Dit kan op de website of betaal-app van je bank. Houd hierbij een marge van een week voor èn na aan, liever te breed dan te smal. Je kunt het altijd later aanpassen, maar het laatste wat je wilt is geen geld kunnen pinnen als je spontaan besluit langer te blijven in een afgelegen bergdorp met slecht internet.

3. Contanten: Zorg dat je honderd euro (of het equivalent daarvan in dollars) in contanten bij aankomst in je portemonnee hebt. In moeilijke landen zijn geldautomaten vaak om onduidelijke redenen opeens allemaal defect. De kans bestaat natuurlijk ook dat je ondanks mijn waarschuwing hierboven vergeet je bankpas op ‘internationaal’ te zetten. En wie weet, misschien heb je een redderscomplex en zie je ergens een creperend weeskind op de grond liggen dat precies dat bedrag tekort komt voor zijn schoolgeld. Je weet maar nooit.

4. Telefoon: Als je in je land van bestemming een simkaart wilt kopen zodat je daar kunt internetten op je mobiel, overweeg dan de oude smartphone van je vader daarvoor mee te nemen. Je kunt altijd je hoofdtelefoon met de internethotspot van je ‘reis’-telefoon verbinden, wat sowieso veiliger is dan je voortdurend met onbeveiligde internetbronnen te verbinden. Als je geen extra telefoon hebt, zorg dan dat je je Nederlandse simkaart heel goed bewaart. Daarmee voorkom je een boel drama als je bank opeens een controlebericht naar je Nederlandse nummer besluit te sturen, je dokter je dringend moet bereiken vanwege testuitslagen of je mailaccount geblokkeerd wordt omdat je hebt geprobeerd in te loggen vanuit een internetcafé in een oorlogsgebied en je je telefoonnummer moet bevestigen.

5. Cultuur: Lees je in in de lokale gebruiken en respecteer die. Mijn ervaring is dat backpackers hier op de meeste vlakken feilloos toe in staat zijn, maar dat zij de grens trekken bij verschijnselen die een ongelijke verhouding tussen mannen en vrouwen aantonen. Dit kristalliseert zich bijvoorbeeld in het voortdurend demonstratief afgooien van de verplichte hoofddoek omdat men dat discriminerend vindt, of een drang om met alle geweld in een mannencafé op straat te gaan zitten omdat men het ‘echt niet vindt kunnen’ dat mannen en vrouwen in sommige landen niet zo gelijkwaardig zijn als in hun Westers paradijs. (Hierna wordt uiteraard tegen iedereen – van onwillige backpackers in het hostel tot het gezin dat hen via Couchsurfing zo gastvrij in huis heeft genomen – steen en been geklaagd over de stuitende intimidatie die zij op straat hebben ervaren.) Wees niet zoals deze reizigers. 

Ik in een met zwerfvuil en straathondjes/katjes (?) gevuld zijstraatje in Cairo.
Ik in een met zwerfvuil en straathondjes/katjes (?) gevuld zijstraatje in Cairo.

6. Laat daarom ook je Activisme thuis: Accepteer en anticipeer erop dat je bij je bezoek aan een arm land misstanden zult zien, van uitgemergelde, met vuil besmeurde beenloze zwervers aan de kant van de weg tot niemand die voor dat kromgetrokken vrouwtje in de metro opstaat. De lokale bevolking heeft jouw idealisme niet nodig en raakt misschien zelfs beledigd als je overduidelijk laat zien dat je op ze neerkijkt. Zoals mijn vader altijd zegt: je kunt ook gewoon thuisblijven als het je allemaal niet bevalt. Geef het goede voorbeeld als je ècht iets wilt doen en kijk de mensen om je heen dan beschuldigend aan. Houd echter in je achterhoofd dat je niet op reis gaat om een plek te veranderen, maar om zelf iets te leren. Soms is die les gewoon dat je eigen land toch wat minder vreselijk is dan je altijd had gedacht.

Wel zijn hier drie uitzonderingen op: 1) geweld tegen mensen of dieren die zichzelf niet kunnen verdedigen; 2) als iemand voor je neus een berg plastic op de grond sodemietert; of 3) als iemand je fysiek lastigvalt. In al die gevallen spreek je de daders met verheven stem aan – de taal maakt hierbij niet uit; mensen begrijpen het vaak wel aan je toon – en als het moet, duw je hem (of haar) van je af. Dergelijk gedrag is namelijk overàl onacceptabel.

7. Politiek: Men denkt vaak dat overheden van enge landen door het lint gaan om seks, drugs en rock ‘n roll. En dat is ook zeker zo. Maar vaker is een grotere misdaad het openlijk bekritiseren van die overheid, waaromheen ijverige rechters dan een creatieve aanklacht boetseren. Hoewel je het als buitenlander wel heel bont moet maken, wil je in de problemen komen, raad ik je alsnog aan je klachten over bepaalde regimes tot je makkers in het hostel te beperken en op straat gewoon je mond te houden. Laat eveneens geen mensen ongemakkelijk voelen door ze uit te horen over (hun mening over) die en die leider, over wie je in de Volkskrant hebt gelezen dat hij allerlei vreselijks heeft gedaan. Allereerst gaat iemands politieke kleur je niets aan en daarbij kom je over als een spion of op z’n minst een medewerker van de geheime dienst, en daar zijn mensen in zulke landen vaak als de dood voor. Word daarom eerst met iemand bevriend voordat je je op dergelijk gevoelig terrein begeeft.

8. Taal: Als het land dat je gaat bezoeken een ander getallenschrift kent, leer dan de cijfers 1 tot en met 10 herkennen. Leer ook de onderstaande zinnen in de (hoofd)taal van het land dat je gaat bezoeken. Als je naar een van de 22 Arabische landen gaat, leer ze dan in het dialect van het desbetreffende land en niet in het Modern Standaard-Arabisch; dat is namelijk geen spreektaal en dan klink je als een mafkees. Schrijf ze op en leer ze uit je hoofd. Als in het land veel sprekers van één taal wonen, is er misschien wel een optie op Google Translate om woorden en zinnen hardop te laten uitspreken zodat je het correct kunt leren (ik kijk naar u, o Nederlanders die alle verfijnde Arabische keelklanken reduceren tot een rochelhoest):

– Hallo
– Hoe gaat het?
– Tot ziens
– Waar komt u vandaan? > Ik kom uit Nederland/België/Suriname
– Hoe heet u? > Ik heet …
– Hoeveel kost dat?
– Alstublieft > dankuwel
– Graag gedaan
– Ik wil graag … (voorwerp)
– Hoe kom ik bij …? > Rechts, links, rechtdoor
– Laat me met rust, goorlap/eng mens
– Pardon (als je iemand aanstoot)
– Het spijt me

9. Kleding: Onderzoek wat voor kleding men in het land dat je gaat bezoeken draagt. Aangezien je op mijn blog bent, ga ik ervan uit dat je naar een moslimland gaat. Kleed je daarom zoals je gewoonlijk doet, maar dan iets conservatiever. Westerse toeristen denken vaak ten onrechte dat ze minder opvallen als ze pastelkleurige gewaden dragen, met als voornaamste gevolg dat de ‘primitieve inheemsen’ hen in hun spijkerbroek en smartphone in de hand geamuseerd nawijzen. Als je er eenmaal bent, kun je altijd kijken wat de mensen daar dragen en de lokale kledingindustrie steunen door wat extra kleren te kopen.

Als je naar een moslimland gaat, neem als vrouw dan één sjaal mee voor eventuele moskeeën. Draag deze echter niet op het vliegveld, vooral niet als je hem maar half omslaat en de helft van je exotisch gekleurde blonde lokken eruit laat steken en je armen bloot laat. Denk eveneens niet dat een hoofddoek automatisch verplicht is omdat je in een moslimland bent (de uitzondering hierop is natuurlijk Iran). Je doel moet (ja, moet!) zijn om niet op te vallen, omdat je dan geen doelwit vormt voor oplichters en schuinsmarcheerders. Neem overigens niet al te veel sjaaltjes mee; je kunt ter plaatse vaak veel leukere kopen. 

Qua outfits, denk in de richting van bovenstaande.
Qua outfits, denk in de richting van bovenstaande.

10. Bagage: Kies een bagagestuk dat past bij je reis. Persoonlijk raad ik mensen alleen aan met een rugzak te reizen als ze ècht licht reizen, bijvoorbeeld met een schoolrugzak met daarin twee schone setjes kleren, een microvezelhanddoek en een toilettas. Maar als je twee weken op een plek blijft, is een koffer misschien handiger. Dit is echter voorkeursafhankelijk, dus ik zal je hierin geen bevelen geven. Als je voor een echte backpack gaat, laat je dan goed informeren bij een speciaalwinkel.

Houd wel rekening met het klimaat van het land dat je gaat bezoeken, evenals het jaargetijde. Ook in woestijnlanden kan het ’s nachts en ’s winters fris worden. En misschien ga je wel een keer kamperen of bergwandelen. Je weet maar nooit. Neem daarom altijd tenminste één warme trui mee en trek die aan in het vliegtuig, ongeacht of je naar een warm of koud land gaat. Besteed het minste aandacht aan T-shirts, sjaals en zwemkleding; die kun je overal wel krijgen.

11. Bijzonderheden: Maak een lijstje van de dingen die in het buitenland niet altijd even goed verkrijgbaar zijn of die gewoon zeer irritant zijn als je ze vergeet. Denk hierbij aan opladers, sportkleren, voorbehoedsmiddelen, panty’s en schoenen in grote maten (Nederlanders). Ikzelf draag op reis het liefst Birkenstocks of witte Converse in maat 42, wat in Iran werkelijk een bespottelijke schoenmaat werd gevonden; er moesten diverse gespecialiseerde schoenenwinkels voor Rare Voeten geconsulteerd worden voordat ze een paar in mijn maat vonden.

*12. Corona: dit extra punt schrijf ik knarsetandend op en verwijder ik linea recta als de reisbeperkingen worden opgeheven. Hoewel Corona in de meeste enge landen niet echt bestaat, is het alsnog noodzakelijk de ingangseisen van het land dat je gaat bezoeken te controleren, bijvoorbeeld op de website van Buitenlandse Zaken. Als je je hebt laten inenten, neem dan je internationale QR-code op papier mee, ongeacht of je bestemming dat als ingangseis heeft; de eisen veranderen gewoon te snel. Of je ook nog een PCR-test nodig hebt, verandert eveneens voortdurend en per land. Als dit onduidelijk is, neem dan contact op met de desbetreffende ambassade. Als dit niet lukt door bizarre openingstijden of maatregelen die sneller veranderen dan de ambassadewebsite kan bijhouden, kijk dan of je een reizigersgroep op Facebook kunt vinden en vraag daar naar de ervaringen van iemand die recentelijk naar jouw bestemming is gereisd.

Dat was alles. Succes en heel veel plezier!